9 juni 2023.
In een recente uitspraak heeft de Stichting Reclame Code in Nederland een verklaring op de website van het Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid (NKCV) waarin haar behandelingsaanpak wordt aangeprezen als “niet schadelijk”, bekritiseerd als “misleidend”. De beslissing is een klap in het gezicht van het NKCV en haar medeleider, professor Hans Knoop, een psycholoog en lid van de Nederlandse vleugel van de ideologische CGT/GET-brigades.
Professor Knoop is al lange tijd een collega van de auteurs van de nu in diskrediet gebrachte PACE-trial. In een Lancet commentaar uit 2011 bij de publicatie van de PACE-resultaten, verklaarden hij en een collega dat veel patiënten hadden voldaan aan “een strikt criterium voor herstel” – een belachelijke en onware bewering. In een recente post bekritiseerde ik een recente studie van professor Knoop en collega’s, die CGT voor langdurige Covid onderzochten. De studie zat vol met de gebruikelijke gebreken die zijn onderzoekstak ontsierden en leverde voorspelbaar positieve resultaten op in de subjectieve uitkomsten die in wezen nietszeggend waren.
De Stichting Reclame Code (SRC) beschrijft zichzelf als volgt: “de Stichting Reclame Code (SRC) is al ruim 55 jaar de instantie op het gebied van zelfregulering van reclame. De SRC bevordert verantwoord reclame maken met als doel de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van reclame te waarborgen.”
De SRC onderzoekt klachten van consumenten, commerciële belangengroepen en anderen over reclame die volgens hen misleidend of anders problematisch is. Nadat er een beslissing is genomen, controleert de SRC of de adverteerder de aanbeveling heeft opgevolgd. Naleving is echter vrijwillig.
In dit geval ontving het agentschap een klacht over informatie op de website van NKCV met betrekking tot haar psycho-gedragsmatige behandelingsaanpak, die elementen van zowel CGT als GET bevat. In het besluit van 3 mei is de klacht als volgt: “het betreft een uitspraak in de veelgestelde vragen over behandeling voor CVS (chronischevermoeidheidssyndroom) op de website van het Nederlands Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid (NKCV). De uitspraak luidt: ‘kan de behandeling schadelijk zijn? De behandeling is niet schadelijk. Dat hebben we onderzocht. Hier [hyperlink] vindt u het onderzoek.'”
Het hele rapport is de moeite waard om te lezen. Het bevat een samenvatting van de zorgen van de klager, gevolgd door het antwoord van NKCV en vervolgens weerleggingen van beide kanten. De klager, die onbekend blijft, had de betere kant van de zaak, althans volgens de beslissing.
Van schijnbare betekenis was een paper uit 2022 van Vink en Vink-Niese, “Is It Useful to Question the Recovery Behavior of Patients with ME/CFS or Long COVID?” [Is het nuttig om het herstelgedrag van patiënten met ME/cvs of langdurige COVID in vraag te stellen?]. Deze analyse werd zowel door de klager als door de voorzitter aangehaald in de uiteindelijke beslissing. De laatste citeerde de bevinding van Vink en Vink dat hun review “benadrukt dat beide behandelingen [CGT en GET] onveilig zijn voor patiënten met ME/cvs.”
De SRC oordeelde allereerst dat de NKCV-website onder de definitie van “reclame” valt, zoals omschreven in de Nederlandse Reclame Code. Het agentschap oordeelde verder dat de veiligheidsclaim in strijd was met artikel #7 van de code, waarin het volgende staat:
“Reclame mag niet oneerlijk zijn. Reclame is oneerlijk wanneer zij in strijd is met de vereisten van professionele toewijding en het economische gedrag van de gemiddelde consument die zij bereikt of op wie zij gericht is met betrekking tot het product wezenlijk verstoort of kan verstoren. Misleidende reclame en agressieve reclame zijn in ieder geval oneerlijk.”
Dus was de advertentie in kwestie “oneerlijk”? Na afweging van de opmerkingen van beide partijen, bepaalde het rapport dat dit zo was:
“Geconcludeerd moet worden dat (de veiligheid van) de behandeling van CVS met CGT wetenschappelijk ter discussie staat. Dit betekent niet dat NKCV helemaal geen reclame mag maken voor de CGT-behandelingen die zij aanbiedt op haar website. Echter, gelet op voornoemd verschil van opvatting over het bestaan van wetenschappelijk bewijs voor de veiligheid ervan, dient bij de aanprijzing de nodige zorgvuldigheid en terughoudendheid te worden betracht om te waarborgen dat de gemiddelde consument een voldoende genuanceerd beeld krijgt voorgeschoteld. Informatie over (de mogelijkheden van) de behandeling van CVS met CGT…De bestreden verklaring voldoet niet aan die vereiste. Er wordt immers zonder enig voorbehoud gesteld “de behandeling is niet schadelijk”….
“Door de zekerheid van de bewering, die elke nuance mist, krijgt de gemiddelde consument een verkeerde indruk over de risico’s en de te verwachten resultaten van de aangeprezen behandeling van CVS… Nu deze consument ertoe gebracht kan worden een besluit te nemen over een verrichting – behandeling met CGT door NKCV – die hij anders niet zou hebben genomen, is de mededeling misleidend en daarmee oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC.”
Tot op heden staat op de pagina “veelgestelde vragen” van de NKCV-website nog steeds de volgende “misleidende” mededeling: “de behandeling is niet schadelijk.”
© David Tuller voor Virology Blog. Vertaling admin, redactie NAHdine, ME-gids.
