Uit een studie van een onderzoeksteam onder leiding van professor Elisa Oltra, die eerder heeft gewerkt aan door ME Research UK gefinancierde projecten met betrekking tot ME/cvs en humane endogene retrovirussen (HERV’s), is gebleken dat bepaalde markers in het bloed – waaronder die met betrekking tot HERV’s – in staat waren om ‘post-COVID-19-aandoening’ – ook bekend als long covid – te onderscheiden van gezonde controles, mensen met ‘ME/cvs’ en mensen met fibromyalgie.
| Wat zijn HERV’s? HERV’s zijn virale fragmenten in het menselijk genoom – de volledige set van genetisch materiaal, waarvan men denkt dat het ongeveer 20.000 genen bij mensen omvat – die het resultaat zijn van immuunreacties op oude virale infecties die een oude soort of premenselijke voorouders troffen. Verschillende aandoeningen, waaronder lupus, reumatoïde artritis en multiple sclerose, zijn in verband gebracht met hoge HERV-niveaus. Onderzoek heeft aangetoond dat verhoogde HERV-niveaus ook kunnen worden aangetroffen bij mensen met ME/cvs en mensen met langdurige covid. |
Het doel van de studie was om de circulerende niveaus van een toxisch HERV – “HERV-W ENV” – te meten en te vergelijken onder 193 vrouwen (mannen werden uitgesloten van de studie om rekening te houden met de mogelijke impact van geslacht):
- 33 met een ‘post-COVID-19-aandoening’.
- 12 gediagnosticeerd met ME volgens de Internationale Consensus Criteria (het onderzoeksteam noemde deze deelnemers ‘ME/cvs’).
- 42 gediagnosticeerd met fibromyalgie (FM) volgens het American College of Rheumatology.
- 60 die zowel de diagnose ‘ME/cvs’ als fibromyalgie kregen.
- 46 gezonde controlepersonen.
Belangrijk is dat mensen met ME/cvs, FM en mensen met een codiagnose van zowel ME/cvs als fibromyalgie hun diagnose kregen vóór het begin van de COVID-19-pandemie.
Uit de resultaten bleek dat HERV-activering werd vastgesteld bij 48,5% van de mensen met een post-COVID-19-aandoening – dit was hoger dan bij mensen met ‘ME/cvs’ (25%), FM (33,3%), in de codiagnosegroep (30%) en bij gezonde controles (8,9%).
Interessant genoeg ontdekten de onderzoekers ook dat ze met behulp van een groep biologische markers – specifiek: een eiwit dat ijzer in je lichaam opslaat, ferritine genaamd, een maat voor de concentratie van het eiwit in rode bloedcellen dat zuurstof door het lichaam transporteert (gemiddelde corpusculaire hemoglobineconcentratie), een cytokine genaamd interferon-gamma (INFγ) en een antilichaam genaamd anti-SARS-CoV-2 immunoglobuline E (IgE) – degenen met een post-COVID-19-aandoening nauwkeurig konden onderscheiden van alle andere deelnemers aan de studie met:
- 100% sensitiviteit – wat betekent dat de test in 100% van de gevallen ‘echte positieven’ – echte gevallen van post-COVID-19 – nauwkeurig kon detecteren.
- 70,8% specificiteit – wat betekent dat de test in 70,8% van de gevallen ‘echte negatieven’ – degenen die daadwerkelijk geen post-COVID-19-aandoening hadden – identificeerde.
Toen HERV-W ENV ook aan de groep markers werd toegevoegd, bleef de sensitiviteit gelijk en steeg de specificiteit naar 71,9%.
Een belangrijke beperking van de studie was dat volledige vragenlijstgegevens en informatie over rode bloedcellen alleen beschikbaar waren voor 14 van de 33 mensen met een post-COVID-19-aandoening. De onderzoekers merkten op dat ondanks deze kleine steekproefomvang voor twee van de biologische markers, het onderzoek nog steeds in staat was om een “robuuste combinatie van markers te identificeren die in staat zijn om een post-COVID-19-aandoening te onderscheiden”.
In het artikel wordt opgemerkt dat meer dan de helft van de mensen met een ‘post-COVID-19-aandoening’ enkele maanden na een SARS-CoV-2-infectie alsnog voldoet aan de klinische criteria voor ‘ME/cvs’ en/of fibromyalgie. De auteurs leggen uit dat deze ‘codiagnose’ aanzienlijke uitdagingen kan opleveren voor zorgstelsels. De biologische markers die in deze studie zijn geïdentificeerd, kunnen een veelbelovend hulpmiddel zijn voor het indelen van mensen met een post-COVID-19-aandoening in groepen voor geïndividualiseerde medische programma’s.
De bevindingen van dit onderzoek bouwen voort op de conclusies die het team in een eerder artikel trok, waarin zij het volgende suggereerden:
- HERV-W ENV-antigenemie en anti-SARS-CoV-2 IgE-serologie moeten verder worden onderzocht om de pathogene factoren die een rol spelen bij post-COVID-19-aandoeningen, die mogelijk verschillen tussen subgroepen patiënten met verschillende symptomen, beter te karakteriseren.
- Dergelijke biomarkers kunnen dienen om therapeutische opties voor precisiegeneeskunde bij post-COVID-19-aandoeningen te ontwerpen.
Let op: ME/cvs is een symptoom-gebaseerde klinische diagnose, geen mechanistische. Het is duidelijk dat er een hoge mate van gedeelde pathofysiologie is tussen ME/cvs en long covid, en de twee diagnostische labels sluiten elkaar niet uit.
Lees meer over het door ME Research UK gefinancierd werk van professor Oltra
- Verhoogde TTMV9-virusniveaus in immuuncellen van mensen met ME/cvs
- Could HERV expression be useful in the diagnosis of ME/CFS?
- Human endogenous retroviruses (HERVs) and long COVID
- Persistent HERV expression in patients with post-COVID symptoms
- The effect of activated HERVs and the associated immune response in severe ME/CFS
© ME Research UK, 28 juli 2025. Vertaling admin, redactie NAHdine, ME-gids.
