Onderzoekers Fluge en Mella van het Haukeland Universitair Ziekenhuis in Bergen te Noorwegen hebben in navolging op een eerdere kleine studie (3 patiënten) een dubbelblinde Fase II studie uitgevoerd met het middel Rituximab (MabThera ®) bij 30 ME/CVS-patiënten. Daarbij komen ze tot de vaststelling dat dit medicijn, dat B-cellen gedurende enige tijd uitschakelt, met een vertraging van 2 tot 7 maanden, leidt tot tot een tijdelijke afname van het gehele klachtenpatroon bij twee derde van de patiënten.
Ze concluderen dat de vertraagde reactie erop wijst dat ME/CVS mogelijk een auto-immuunziekte is, met andere woorden een ziekte waarbij het immuunsysteem het lichaam aanvalt.
De onderzoekers vonden het eerste bewijs voor de werkzaamheid van het medicijn per toeval in 2004, toen ze een patiënte behandelden die zowel aan de ziekte van Hodgkin als aan ME/CVS leed. Na behandeling voor Hodgkin met Rituximab, bleken de ME/CVS-symptomen de volgende vijf maanden te verbeteren.
Aan deze recentste studie namen dertig ME/CVS-patiënten deel waarvan de helft Rituximab toegediend kreeg en de andere helft een placebo. 10 van de 15 patiënten of 67% van degenen die het medicijn hadden gekregen, gaven aan dat hun symptomen verbeterden. In de placebo-groep ging dit slechts om 2 patiënten (13%).
De theorie van de leidende onderzoekers – oncologen, is dat een type witte bloedcel, lymfocyten, een antilichaam produceert dat het lichaam aanvalt. Rituximab vernietigt de lymfocyten, waardoor in sommige gevallen het immuunsysteem wordt “gereset”. In andere gevallen kwamen de vermoeidheidssymptomen weer terug wanneer meer lymfocyten werden aangemaakt.
De Amerikaanse Dr. Bell is zeer onder de indruk van de onderzoeksresultaten en heeft op het Noorse TV2 verklaard dat hij in de 25 jaar dat hij betrokken is bij ME/CVS, nog nooit zulke overtuigende en hoopgevende onderzoeksresultaten heeft gezien (zie de reportage met Nederlandse ondertiteling).
Ook medisch raadgever van de Britse ME Association, Charles Shepherd, verklaart dat dit onderzoek heel bemoedigend is voor ME/CVS-patiënten: “Ten eerste bevestigen ze een belangrijke abnormaliteit in het immuunsysteem bij deze ziekte. Ten tweede geven ze aan dat het aanpassen van de manier waarop het immuunsysteem reageert, een effectieve manier kan zijn om bepaalde ME/CVS-patiënten te helpen.”
In Noorwegen zijn ze reeds gestart met vervolgonderzoeken die er toe moeten leiden dat het medicijn op termijn kan worden voorgeschreven aan ME/CVS-patiënten.
Kritische opmerkingen ME-gids.net:
- Rituximab vernietigt de B-cellen. Als men een (bacteriële) infectie oploopt wanneer men geen B-cellen heeft, dus tijdens de behandeling met MabThera ®, kan dit erg risicovol zijn (in het slechtste geval mogelijk fataal). Bedenk dat ME/CVS-patiënten al een tekort aan NK-cellen hebben en soms aan T-cellen.
- Logischerwijs is Rituximab een geneesmiddel dat enkel in een ziekenhuissetting kan toegediend worden.
- Rituximab leidt slechts tot een tijdelijke afname van de symptomen.
- Hoewel we kritisch zijn, neemt dit niet weg dat nog maar eens duidelijk wordt dat het immuunsysteem een centrale rol toebedeeld is bij ME/CVS-patiënten, en heel ver weg is van “disfunctionele gedachten”. Met andere woorden, deze studie komt de beeldvorming van ME/CVS ten goede!
- Dankzij deze studie worden hopelijk ook meer (financiële) kanalen geopend voor meer biomedisch onderzoek.
Media-overzicht
| Noors Ministerie Volksgezondheid biedt verontschuldigingen aan aan patiënten | |
|
Norway’s Directorate Of Health apologies for treatment of ME patients (European ME Alliance, oktober 2011) |
|
|
Noors Ministerie Volksgezondheid biedt ME/CVS-patiënten excuses aan (Nationale Zorggids, 28 oktober 2011) |
|
|
Noors ministerie Volksgezondheid biedt patiënten excuses aan (Zorgvisie, 28 oktober 2011) |
|
|
Noors ministerie Volksgezondheid biedt ME/CVS-patiënten excuses aan (Nieuwsbank, 28 oktober 2011) |
|
|
Noors ministerie Volksgezondheid biedt ME/CVS-patiënten excuses aan (ANP Pers Support, 28 oktober 2011) Bron: ME/CVS Stichting. |
|
Benefit from B-lymphocyte depletion using the anti-CD20 antibody rituximab in chronic fatigue syndrome. A double-blind and placebo-controlled study
PLoS ONE. 2011:6(10): e26358. doi:10.1371/journal.pone.0026358.
Øystein Fluge, Ove Bruland, Kristin Risa, Anette Storstein, Einar K. Kristoffersen, Dipak Sapkota, Halvor Næss, Olav Dahl, Harald Nyland, Olav Mella.
Abstract
Background
Chronic fatigue syndrome (CFS) is a disease of unknown aetiology. Major CFS symptom relief during cancer chemotherapy in a patient with synchronous CFS and lymphoma spurred a pilot study of B-lymphocyte depletion using the anti-CD20 antibody Rituximab, which demonstrated significant clinical response in three CFS patients.
Methods and Findings
In this double-blind, placebo-controlled phase II study (NCT00848692), 30 CFS patients were randomised to either Rituximab 500 mg/m2 or saline, given twice two weeks apart, with follow-up for 12 months.
Xenotropic murine leukemia virus-related virus (XMRV) was not detected in any of the patients.
The responses generally affected all CFS symptoms. Major or moderate overall response, defined as lasting improvements in self-reported Fatigue score during follow-up, was seen in 10 out of 15 patients (67%) in the Rituximab group and in two out of 15 patients (13%) in the Placebo group (p = 0.003). Mean response duration within the follow-up period for the 10 responders to Rituximab was 25 weeks (range 8–44). Four Rituximab patients had clinical response durations past the study period.
General linear models for repeated measures of Fatigue scores during follow-up showed a significant interaction between time and intervention group (p = 0.018 for self-reported, and p = 0.024 for physician-assessed), with differences between the Rituximab and Placebo groups between 6–10 months after intervention. The primary end-point, defined as effect on self-reported Fatigue score months after intervention,was negative. There were no serious adverse events. Two patients in the Rituximab group with pre-existing psoriasis experienced moderate psoriasis worsening.
Extra: de 30 patiënten voldeden zowel aan de Fukuda als aan de Canadese criteria, op 2 patiënten na uit de placebo groep. Zij hadden dus allicht geen ME/CVS. Een van deze 2 meldde verbetering na toediening van zoutoplossing (placebo) en was dus een van de twee respondenten op placebo.
Conclusion
The delayed responses starting from 2–7 months after Rituximab treatment, in spite of rapid B-cell depletion, suggests that CFS is an autoimmune disease and may be consistent with the gradual elimination of autoantibodies preceding clinical responses. The present findings will impact future research efforts in CFS.
[Samenvatting] [Uitgebreide studie in PDF]
De “kritiek” van de “vermoeidheidsdeskundigen”:
Rituximab in CFS; more research needed
Van der Meer, Lloyd, Buchwald et al.
http://www.meassociation.org.uk/?p=8603
