Op 15 juni heeft de Europese Commissie het eerste werkprogramma van Horizon Europe voor de jaren 2021-2022 goedgekeurd. In dit artikel belichten we verschillende subsidies die relevant kunnen zijn voor wetenschappers die onderzoek doen naar myalgische encefalomyelitis/chronisch vermoeidheidssyndroom (ME/cvs). Wij hopen dat onze inspanningen zullen leiden tot betere financieringsmogelijkheden voor ME/cvs-onderzoek in toekomstige werkprogramma’s van Horizon Europe.
Inleiding: wat is Horizon Europa?
Horizon Europe is het grote onderzoeks- en innovatieprogramma van de Europese Unie (EU). Het heeft een budget van 95 miljard euro voor een periode van zeven jaar (2021 tot 2027). Het programma omvat investeringen om de klimaatverandering aan te pakken, de economische groei te stimuleren en digitale innovatie aan te moedigen. Een aanzienlijk deel, ongeveer 8 miljard dollar, is gereserveerd voor gezondheidsonderzoek en dat is wat ons hier interesseert.
Vorige maand is de oproep tot het indienen van voorstellen voor het eerste werkprogramma bekendgemaakt. Voor zowel de jaren 2021 als 2022 zal Horizon Europe ongeveer 1 miljard dollar verdelen over wetenschappelijk onderzoek om de gezondheid van de EU-burgers te verbeteren. In dit artikel belichten we de oproepen die de meest interessante financieringsmogelijkheden bieden voor ME/cvs-onderzoekers.
Oproep 1: gepersonaliseerde blauwdruk van chronische inflammatie in de overgang van gezondheid naar ziekte.
Deze oproep tot het indienen van voorstellen maakt deel uit van de doelstelling “gezond blijven in een snel veranderende samenleving”. Hij is gericht op de ondersteuning van “datagestuurde, gepersonaliseerde benaderingen voor de identificatie van de drijvende kracht achter chronische ontsteking die bepalend kunnen zijn voor de overgang van gezondheid naar presymptomatische en vroege stadia van chronische ziekte”.
ME/cvs wordt vaak uitgelokt door een infectie en cytokineontregeling wordt al vroeg in de ziekte gerapporteerd. Veel onderzoekers vermoeden dat laaggradige ontsteking de symptomen van ME/cvs-patiënten aanstuurt. Deze hypothese sluit perfect aan bij de doelstellingen van deze EU-subsidie.
De oproep tot het indienen van voorstellen begint op 06 oktober 2021 en eindigt op 21 april 2022. Voor deze oproep is een budget van 50 miljoen euro gereserveerd. De Commissie wil 7 projecten van elk ongeveer 7 miljoen euro financieren.
Meer informatie hier.
Oproep 2: Gepersonaliseerde geneeskunde en infectieziekten: inzicht in de individuele gastheerrespons op virussen (bv. SARS-CoV-2)
Deze oproep tot het indienen van voorstellen past in het kader van de doelstelling om “ziekten aan te pakken en de ziektelast te verminderen”. Van de voorstellen wordt verwacht dat ze “de gastheerrespons en de gastheerpathogeeninteractie op een virus (of virussen) karakteriseren op het niveau van genetische patronen, fysiologische mechanismen en moleculaire reactiepaden waarbij verschillende organen en systemen betrokken zijn, om factoren te identificeren die kunnen leiden tot verschillende klinische symptomen, verschillende progressie van de virale ziekte en verschillende klinische resultaten”. De beschrijving voegt eraan toe dat de voorstellen “de opvolging van de patiënt moeten omvatten om vast te stellen welke aandoeningen (ook op lange termijn) kunnen optreden nadat de patiënt van de virusziekte is hersteld”.
Meerdere ME/cvs-onderzoekers onderzoeken de rol van enterovirussen en herpesvirussen zoals Humaan Herpesvirus-6 (HHV-6) en Epstein-Barrvirus (EBV) in de ontwikkeling van ME/cvs. Wetenschappers van de Ohio State University, bijvoorbeeld, rapporteerden verhoogde antilichamen tegen deoxyuridine trifosfaat nucleotidohydrolase (dUTPase) van EBV bij ME/cvs-patiënten. Duitse onderzoekers onderzoeken een verband tussen HHV-6-reactivatie, mitochondriale fragmentatie, en ME/cvs. Deze onderzoekslijnen zouden kunnen passen in het kader van deze subsidie.
De openingsdatum voor deze oproep was 22 juni 2021. De termijn voor het indienen van voorstellen is kort: 21 september 2021. Onderzoekers hebben dus nog maar twee maanden om een voorstel in te dienen. De Commissie wil met deze subsidie 9 projecten van elk ongeveer 7 miljoen euro financieren.
Meer informatie hier.
Oproep 3: Preklinische ontwikkeling van de volgende generatie immunotherapieën voor ziekten of aandoeningen met onvervulde medische behoeften
Deze oproep tot het indienen van voorstellen maakt ook deel uit van de bestemming “Aanpak van ziekten en vermindering van de ziektelast”. Het is gericht op preklinische tot voor het eerst op mensen geteste nieuwe immunotherapieën voor aandoeningen met een hoge ziektelast en onvervulde medische behoeften.
Aangezien wordt aangenomen dat het immuunsysteem een belangrijke rol speelt bij ME/cvs en langdurige COVID, hebben verschillende bedrijven belangstelling getoond voor de ontwikkeling van nieuwe immuunmodulerende therapieën voor deze aandoeningen (voorbeeld hier, hier, and hier). Dergelijk onderzoek kan binnen het bestek van deze oproep vallen.
Deze oproep tot het indienen van voorstellen gaat in op 6 oktober 2021. Ze heeft een tweefasig einddatummodel met als eerste einddatum 01 februari 2022. De Commissie zal met deze subsidie 10 projecten van elk 7 miljoen euro financieren.
Meer informatie hier.
Andere oproepen
Andere uitnodigingen betreffen uiteenlopende onderwerpen. Een ervan is gericht op de studie van stamcellen, genoombewerking of op RNA gebaseerde therapeutische middelen voor veel voorkomende ziekten en voor ziekten met een hoge ziektelast met onvervulde medische behoeften. Een andere subsidie is bedoeld ter ondersteuning van onderzoek naar instrumenten en technologieën die het gebruik van gezondheidsgegevens verbeteren en deze toegankelijker maken voor artsen, onderzoekers en burgers. ME/cvs-onderzoekers die betrokken zijn bij biobanking en apps voor het volgen van symptomen, kunnen hierin geïnteresseerd zijn. Een andere oproep tot het indienen van voorstellen, is gericht op de ontwikkeling van instrumenten die gebruik maken van kunstmatige intelligentie voor het voorspellen van het risico op het ontwikkelen van een ziekte en/of het risico van ziekteprogressie wanneer de ziekte eenmaal is gediagnosticeerd. Dit is ook een gebied waar ME/cvs-onderzoekers eerder belangstelling voor hebben getoond.
- Het volledige werkprogramma van Horizon Europevoor de cluster Gezondheid voor de jaren 2021-2022 is hier te lezen.
- Alle oproepen tot het indienen van voorstellen kunnen opgezocht worden via het portaal Funding & Tenders van de EU, hier te vinden.
Onderzoekers in de VS, het VK en Noorwegen kunnen ook deelnemen
Elke juridische entiteit, ongeacht de plaats van vestiging, komt in aanmerking voor deelname aan de projecten van Horizon Europe. Om in aanmerking te komen voor Horizonfinanciering, moeten aanvragers gevestigd zijn in een EU-lidstaat of in een overzees gebied dat met een lidstaat is verbonden. Er zijn echter enkele interessante uitzonderingen.
- Ten eerste kunnen niet-EU-leden geassocieerde landen van Horizon Europe worden. Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld, twee landen met een rijke traditie op het gebied van ME/cvs-onderzoek, hebben plannen aangekondigd om zich bij Horizon Europe aan te sluiten. De EU-Commissie heeft verduidelijkt dat onderzoekers en instellingen uit die landen al kunnen deelnemen en subsidies kunnen aanvragen in het kader van het eerste werkprogramma.
- Ten tweede komt, als erkenning van de openstelling van de programma’s van de Amerikaanse National Institutes of Health (NIH) voor Europese onderzoekers, elke in de Verenigde Staten van Amerika gevestigde juridische entiteit in aanmerking voor financiering van Horizon Europe ter ondersteuning van hun deelname aan projecten die worden gefinancierd in het kader van de cluster “Gezondheid”. Dit geldt voor alle hierboven vermelde oproepen en is belangrijk, gezien de vele ME/cvs-onderzoekers in de VS.
- Ten derde kunnen ook aanvragers uit lage- en middeninkomenslanden (bv. Argentinië, Zuid-Afrika, Indonesië) voor financiering in aanmerking komen.
Hoewel oproepen voor EU-subsidies normaliter gericht zijn op consortia met meerdere begunstigden die bestaan uit deelnemers uit verschillende landen, hebben wij geen verplichting gevonden voor aanvragers van subsidies van Horizon Europe om een consortium of internationale samenwerking te vormen.
Hoe werkt een aanvraag?
Aanvragen moeten elektronisch worden ingediend via het elektronische indieningssysteem Funding & Tenders Portal. Vóór indiening moeten alle begunstigden en gelieerde entiteiten worden geregistreerd met behulp van een deelnemersidentificatiecode (PIC). De PIC (één per deelnemer) is vereist in het onlineaanvraagformulier en in verdere correspondentie met de EU-diensten. Alleen als uw voorstel wordt goedgekeurd, zal er contact met u worden opgenomen voor de validering van uw PIC-registratiegegevens (zoals uw bankrekening, financiële draagkracht en officiële rechtsstatus).
Als de expertise van uw onderzoeksgroep relevant is voor de oproep, kunt u “partnerverzoeken” publiceren, hetzij door expertise te zoeken of aan te bieden voor samenwerking.
Het aanvraagformulier bestaat uit twee delen. Deel A bevat administratieve formulieren met gegevens over de deelnemers, wettelijke verklaringen en contactpersonen. Deel B (het verhalende deel) bevat een technische beschrijving van het project met geplande activiteiten, werkpakketten, kosten, enz. Deze moeten in PDF-formaat worden geüpload. De aanvragen moeten ook een plan voor gendergelijkheid en een plan voor de exploitatie en verspreiding van de resultaten bevatten.
- Een programmagids over het aanvragen van Horizon Europe-subsidies is hier beschikbaar.
- Een online handleiding voor deelname aan EU-subsidies en –tenders is hier beschikbaar.
Na indiening wordt uw voorstel beoordeeld door een onafhankelijk evaluatiecomité bestaande uit externe deskundigen. Zij rangschikken uw voorstel op basis van drie criteria: “Kwaliteit”, “Impact” en “Degelijkheid en efficiëntie van de uitvoering”. Elk criterium krijgt een score op een schaal van 5 punten. De noodzakelijke drempel voor afzonderlijke criteria is 3 punten. De totale drempel, die geldt voor de som van de drie afzonderlijke scores, bedraagt 10 punten.
Betere financieringsmogelijkheden nodig: de verkennende studie
Hoewel het huidige werkprogramma enkele financieringsmogelijkheden voor ME/cvs-onderzoek biedt, zijn de oproepen niet ideaal geschikt. ME/cvs-onderzoekers kunnen niet steunen op grote samenwerkingsverbanden of gevestigde netwerken zoals het geval is voor andere ziekten. Stigmatisering en vooroordelen, diagnostische onzekerheid en gebrek aan deskundige artsen maken het moeilijk om wetenschappelijk onderzoek naar ME/cvs te verrichten. Gezien de hoge ziektelast van de ziekte, vinden wij dat er meer stimulansen moeten worden gegeven om ME/cvs-onderzoek te bevorderen.
Vorig jaar heeft het Europees Parlement na een succesvolle petitie een resolutie aangenomen over de financiering van biomedisch onderzoek naar ME/cvs. De Europese Commissie heeft hierop gereageerd met de aankondiging van plannen voor een verkennende studie. Deze zal de behoeften van het veld onderzoeken en de mogelijke opname van een nieuwe categorie voor te weinig onderzochte ziekten zoals ME/cvs in toekomstige werkprogramma’s van Horizon Europe. Dit project zou moeten leiden tot betere financieringsmogelijkheden voor ME/cvs-onderzoekers. Helaas zal het ook tijd kosten om effect te sorteren. We hebben onlangs een brief gestuurd naar EU-ambtenaren om ervoor te zorgen dat de verkennende studie doorgaat zoals gepland met zo min mogelijk vertraging. Hopelijk komen er meer interessante oproepen voor voorstellen voor ME/cvs-onderzoekers in toekomstige werkprogramma’s van Horizon Europe.
© European ME Coalition, 26 juli 2021. Vertaling Zuiderzon, redactie Abby, ME-gids.
